This site uses cookies. By continuing to browse the site, you are agreeing to our use of cookies.
OKLearn moreWe may request cookies to be set on your device. We use cookies to let us know when you visit our websites, how you interact with us, to enrich your user experience, and to customize your relationship with our website.
Click on the different category headings to find out more. You can also change some of your preferences. Note that blocking some types of cookies may impact your experience on our websites and the services we are able to offer.
These cookies are strictly necessary to provide you with services available through our website and to use some of its features.
Because these cookies are strictly necessary to deliver the website, refusing them will have impact how our site functions. You always can block or delete cookies by changing your browser settings and force blocking all cookies on this website. But this will always prompt you to accept/refuse cookies when revisiting our site.
We fully respect if you want to refuse cookies but to avoid asking you again and again kindly allow us to store a cookie for that. You are free to opt out any time or opt in for other cookies to get a better experience. If you refuse cookies we will remove all set cookies in our domain.
We provide you with a list of stored cookies on your computer in our domain so you can check what we stored. Due to security reasons we are not able to show or modify cookies from other domains. You can check these in your browser security settings.
These cookies collect information that is used either in aggregate form to help us understand how our website is being used or how effective our marketing campaigns are, or to help us customize our website and application for you in order to enhance your experience.
If you do not want that we track your visit to our site you can disable tracking in your browser here:
We also use different external services like Google Webfonts, Google Maps, and external Video providers. Since these providers may collect personal data like your IP address we allow you to block them here. Please be aware that this might heavily reduce the functionality and appearance of our site. Changes will take effect once you reload the page.
Google Webfont Settings:
Google Map Settings:
Google reCaptcha Settings:
Vimeo and Youtube video embeds:
The following cookies are also needed - You can choose if you want to allow them:
You can read about our cookies and privacy settings in detail on our Privacy Policy Page.
Gizlilik Politikası
Debi (Akış) Ölçüm Sistemleri ve Sensörler
Ölçü KontrolDebi (akış) ölçümü, endüstriyel proseslerin en temel parametrelerinden biridir. Doğru debi ölçümü; üretim verimliliği, enerji optimizasyonu, proses güvenliği ve ürün kalitesi açısından hayati öneme sahiptir.
Debi, belirli bir kesitten geçen akışkan miktarıdır. Temel formül:
Q = A · v
Burada Q debi (m³/s), A kesit alanı (m²), v akış hızı (m/s)’dir.
Kütlesel debi ise şu şekilde ifade edilir:
ṁ = ρ · Q
Burada ṁ kütlesel debi (kg/s), ρ akışkan yoğunluğu (kg/m³).
Debi ölçüm sistemleri, endüstriyel tesislerde güvenilir ve verimli bir üretim için kritik öneme sahiptir. Doğru cihaz seçimi, uygun montaj ve düzenli kalibrasyon ile proseslerin sürekliliği sağlanabilir.
Basınç Ölçüm Sistemleri ve Sensörler
Ölçü KontrolBasınç ölçümü, endüstriyel proseslerde güvenlik, ürün kalitesi ve enerji verimliliği açısından kritik öneme sahiptir. Yanlış basınç ölçümü; ekipman arızalarına, üretim kayıplarına ve güvenlik risklerine yol açabilir. Bu nedenle doğru basınç ölçüm sistemlerinin seçimi ve kullanımı hayati önem taşır.
Basınç, bir yüzeye etki eden kuvvetin birim alana oranıdır:
P = F / A
Burada P (Pa) basınç, F (N) kuvvet, A (m²) yüzey alanıdır.
Basınç çeşitleri:
Hidrostatik basınç:
P = ρ · g · h
Burada ρ akışkan yoğunluğu (kg/m³), g yerçekimi ivmesi (9.81 m/s²), h ise sıvı yüksekliğidir (m).
Diferansiyel basınca dayalı debi ölçümü:
Q = C · √ΔP
Burada Q debi (m³/s), C akış katsayısı, ΔP ise basınç farkıdır (Pa).
Basınç ölçüm sistemleri, endüstriyel tesislerde güvenlik ve verimliliğin sağlanması için kritik rol oynar. Doğru sensör seçimi, düzenli kalibrasyon ve uygun bakım ile prosesler güvenilir ve sürdürülebilir şekilde yönetilebilir.
Seviye Ölçüm Sistemleri ve Sensörler
Ölçü KontrolSeviye ölçümü, endüstriyel proseslerin en kritik unsurlarından biridir. Depolama tankları, silolar ve boru hatlarında doğru seviye kontrolü; üretim verimliliği, proses güvenliği ve maliyet optimizasyonu açısından hayati öneme sahiptir.
• Mekanik Yöntemler: Şamandıra sistemleri ve seviye göstergeleri basit ama düşük hassasiyetli çözümlerdir.
• Hidrostatik Yöntem: Basınç sensörleri kullanılarak tank tabanındaki basınçtan sıvı seviyesi hesaplanır.
• Ultrasonik Sensörler: Ses dalgaları ile temassız ölçüm yapar. Köpük ve buhar varlığında hatalar oluşabilir.
• Radar (Mikrodalga) Sensörler: Yüksek doğruluk sağlar, zorlu ortam koşullarında tercih edilir.
• Kapasitif Sensörler: Katı ve sıvı ortamlarda dielektrik sabitine bağlı ölçüm yapar.
Hidrostatik basınca dayalı seviye ölçümü:
P = ρ · g · h
Burada P basınç (Pa), ρ akışkan yoğunluğu (kg/m³), g yerçekimi ivmesi (9.81 m/s²), h ise seviye yüksekliğidir (m).
Kapasitif ölçüm prensibi:
C = (ε · A) / d
C kapasite (F), ε dielektrik sabiti, A plaka alanı, d ise plaka arası mesafedir.
• Akışkanın yoğunluğu, sıcaklık ve viskozite değişimleri
• Tank şekli ve montaj konumu
• Köpük, buhar, basınç dalgalanmaları
• Sensör kalibrasyonu ve düzenli bakımın yapılmaması
• IEC 60079: Patlayıcı ortamlarda kullanılan Ex-proof seviye sensörleri için standart.
• ISO 9001: Proses doğrulama ve kalite yönetimi.
• ISO 17025: Kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu.
• Su ve atık su arıtma tesislerinde tank ve havuz seviyelerinin kontrolü
• Kimya endüstrisinde reaktör ve depolama tankları
• Gıda endüstrisinde sıvı hammaddelerin ölçümü
• Petrol ve doğalgaz endüstrisinde stok tankı seviye yönetimi
Seviye ölçüm sistemleri, proses güvenliği ve verimlilik için kritik öneme sahiptir. Doğru sensör seçimi, uygun montaj ve düzenli kalibrasyon ile endüstriyel tesisler güvenilir ve sürdürülebilir şekilde işletilebilir.
Sıcaklık Ölçüm Yöntemleri ve Sensörler
Ölçü KontrolSıcaklık, endüstriyel proseslerin en kritik parametrelerinden biridir. Yanlış sıcaklık ölçümü; ürün kalitesinde düşüşe, enerji verimsizliğine ve hatta güvenlik risklerine yol açabilir. Bu nedenle sıcaklık ölçüm sistemleri ve sensörler, proses kontrolünün ayrılmaz bir parçasıdır.
Sıcaklık ölçümü, akışkanların veya katıların enerji durumunu belirlemek için kullanılır. Temel formül:
Q = m · c · ΔT
Burada Q ısı enerjisi (J), m kütle (kg), c özgül ısı kapasitesi (J/kgK), ΔT ise sıcaklık değişimidir (K).
Isı transfer mekanizmaları: iletim, taşınım ve ışınım; sıcaklık sensörlerinin yerleşiminde dikkate alınmalıdır.
• Termokupllar (Thermocouples): Seebeck etkisine dayanır, geniş sıcaklık aralığında kullanılabilir.
• RTD (Resistance Temperature Detector): Direnç değişimini ölçer, yüksek hassasiyet sağlar.
• Termistörler: Daha dar sıcaklık aralığında çok hassas ölçüm.
• Kızılötesi (IR) Sensörler: Temassız ölçüm için uygundur.
• Bimetal Termometreler: Basit, mekanik prensiple çalışan cihazlar.
• Sensörün kalibrasyonu
• Montaj derinliği ve konumu
• Çevresel koşullar (nem, titreşim, manyetik alanlar)
• İzolasyon malzemelerinin kalitesi
Bu faktörler dikkate alınmadığında ölçüm hataları artar.
• IEC 60751: RTD sensörleri için uluslararası standart.
• ASTM E230: Termokupl sınıfları ve toleranslarını tanımlar.
• ISO 17025: Kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu için standart.
• Enerji santrallerinde türbin ve kazan sıcaklığı kontrolü
• Kimya endüstrisinde reaktör sıcaklığı izleme
• Gıda endüstrisinde pastörizasyon ve pişirme süreçleri
• HVAC sistemlerinde ortam sıcaklığı kontrolü
Doğru sensör seçimi, düzenli kalibrasyon ve uygun montaj ile sıcaklık ölçüm sistemleri; güvenlik, verimlilik ve ürün kalitesi için vazgeçilmezdir.
Debi (Akış) Ölçüm Teknikleri
Ölçü KontrolDebi ölçümü, endüstriyel proseslerin en kritik parametrelerinden biridir. Akışkanın miktarı, hızı ve karakteristikleri; enerji santrallerinden su arıtma tesislerine, petrokimya endüstrisinden gıda üretimine kadar birçok alanda doğrudan ürün kalitesini ve sistem verimliliğini etkiler.
Debi, birim zamanda bir kesitten geçen akışkan miktarıdır.
Formül:
Q = A · v
Burada Q (m³/s) debi, A (m²) boru kesit alanı, v (m/s) ise ortalama akış hızıdır.
Bernoulli prensibi akışkan enerjisinin korunumu ile debi ölçümüne temel teşkil eder.
• Orifis Plakası: Basınç farkına dayalı, düşük maliyetli yöntem.
• Venturi Tüpü: Daha yüksek doğruluk, düşük basınç kaybı.
• Pitot Tüpü: Akış hızı ölçümünde yaygın.
Bu yöntemler ISO 5167 standardı kapsamında tanımlanmıştır.
• Ultrasonik Debimetre: Akışkanın ses dalgaları üzerindeki etkisini ölçer. Hareketli parça içermez.
• Manyetik Debimetre: İletken akışkanlarda elektromanyetik indüksiyon prensibi ile çalışır.
• Kütlesel Debimetre (Coriolis): Akışkanın kütlesini doğrudan ölçer, yüksek doğruluk sağlar.
• Akışkanın viskozitesi
• Sıcaklık ve yoğunluk değişimleri
• Boru hattındaki türbülans
• Montaj koşulları ve sensör yerleşimi
Bu faktörler dikkate alınmazsa ölçüm hataları ortaya çıkar.
Debi ölçüm cihazlarının düzenli kalibrasyonu yapılmalıdır. ISO 5167 standardı, orifis ve venturi gibi diferansiyel basınç bazlı cihazların kalibrasyonunu tanımlar. Ayrıca AGA raporları (örneğin AGA3), doğalgaz debi ölçümünde yaygın olarak kullanılır.
• Petrokimya endüstrisinde gaz ve sıvı akışlarının ölçümü
• Enerji santrallerinde buhar ve su akışı kontrolü
• Su arıtma tesislerinde giriş/çıkış debisi takibi
• Gıda endüstrisinde sıvı ürünlerin hassas ölçümü
Doğru debi ölçümü olmadan, proses verimliliği ve güvenliği sağlanamaz. Uygun cihaz seçimi, standartlara uygun kalibrasyon ve doğru montaj koşulları ile tesisler uzun vadeli güvenilirlik kazanır.
Basınç Ölçüm Sistemleri ve Transdüserler
Endüstriyel OtomasyonBasınç, endüstriyel proseslerin en kritik parametrelerinden biridir. Yanlış basınç ölçümü; verimlilik kayıplarına, güvenlik risklerine ve ekipman arızalarına yol açabilir. Bu nedenle basınç ölçüm sistemleri ve transdüserler, ölçü kontrol sistemlerinin temelini oluşturur.
Basınç, bir yüzeye dik olarak etki eden kuvvetin o yüzeyin alanına bölünmesiyle tanımlanır.
Formül:
P = F / A
Burada P basınç (Pa), F kuvvet (N) ve A yüzey alanıdır (m²).
• Manometreler: Basit, düşük maliyetli çözümler.
• Bourdon Tüpü: Mekanik prensiple çalışan yaygın cihaz.
• Strain Gauge Sensörler: Elektriksel direnç değişimini ölçerek basıncı hesaplar.
• Diferansiyel Basınç Transmiterleri: Debi ve seviye ölçümünde de kullanılır.
Transdüserler, basıncı elektriksel sinyale dönüştüren cihazlardır. Çıkış genellikle 4–20 mA veya 0–10 V olur. Bu sayede PLC ve SCADA sistemleri ile entegre çalışabilirler.
Basınç transmiterlerinin periyodik olarak kalibre edilmesi gerekir. IEC 17025 standardına göre kalibrasyon yapılması, ölçüm doğruluğunu garanti eder.
• Enerji santrallerinde buhar basıncı kontrolü
• Petrokimya endüstrisinde reaktör basınçları
• Su arıtma tesislerinde membran giriş basıncı
• Gıda sektöründe pastörizatörlerde basınç ölçümü
Basınç ölçüm sistemleri, proses güvenliği ve verimlilik için hayati önem taşır. Doğru cihaz seçimi, düzenli kalibrasyon ve uygun entegrasyon ile endüstriyel tesisler güvenli ve sürdürülebilir şekilde işletilebilir.
Ölçü Kontrol Sistemlerine Derinlemesine Bakış
Ölçü KontrolEndüstriyel tesislerde verimlilik, güvenlik ve kaliteyi sağlayabilmek için süreçlerin ölçülmesi, izlenmesi ve kontrol edilmesi gerekir. Bu amaçla kullanılan sistemlere ölçü kontrol sistemleri denir. Modern endüstride petrol ve gaz tesislerinden gıda üretimine, enerji santrallerinden kimya fabrikalarına kadar her alanda ölçü kontrol sistemleri kritik bir rol oynar.
Ölçü kontrol sistemleri sayesinde:
– Enerji verimliliği artar,
– Ürün kalitesi standardize edilir,
– Operasyonel güvenlik sağlanır,
– Çevresel etkiler azaltılır.
Endüstride kullanılan her proses, belirli bir parametre aralığında çalışmak zorundadır. Basınç, sıcaklık, debi veya seviye parametrelerinden herhangi birinin kontrolsüz kalması; üretim kayıplarına, enerji israfına, ekipman arızalarına ve hatta iş kazalarına yol açabilir. İşte bu yüzden ölçü kontrol sistemleri, endüstriyel tesislerin kalbi sayılır.
Bir ölçü kontrol sistemi üç ana unsurdan oluşur:
Sensörler ve Transdüserler: Fiziksel büyüklükleri (basınç, sıcaklık, debi, seviye vb.) elektriksel sinyallere dönüştürür.
Kontrolörler (PLC, PID, DCS): Sensörlerden gelen sinyalleri işler, referans değerlerle karşılaştırır ve gerekli kontrol sinyallerini üretir.
Son Kontrol Elemanları (Vanalar, Aktüatörler, Motorlar): Kontrol sinyallerine göre fiziksel süreç üzerinde etki eder.
Prensip: Sensör → Kontrolör → Son Kontrol Elemanı zinciriyle geri besleme (feedback) sağlanır.
En yaygın yöntem, PID kontrol algoritmasıdır. Denklemi:
u(t) = Kp * e(t) + Ki ∫ e(t) dt + Kd * de(t)/dt
• e(t): Hata (set değeri – ölçülen değer)
• Kp: Oransal kazanç (hızlı tepki)
• Ki: İntegral kazanç (sürekli hataları giderir)
• Kd: Türevsel kazanç (ani değişimlere tepki)
Örnek: Bir kimya reaktöründe sıcaklık kontrolünde PID parametrelerinin yanlış ayarlanması, istenmeyen ekzotermik reaksiyonlara neden olabilir.
Basınç Ölçümü: Manometre, strain gauge sensörler, diferansiyel basınç transmitterleri.
Formül: P = F / A
Debi Ölçümü: Orifis plakası, venturi tüpü, ultrasonik ve manyetik debimetreler.
Temel denklem (Bernoulli prensibi): Q = A * v
Sıcaklık Ölçümü: Termokupl (Seebeck etkisi), RTD (direnç değişimi), kızılötesi sensörler.
Örnek formül: R(T) = R₀ * (1 + α * ΔT)
Seviye Ölçümü: Şamandıra, hidrostatik basınç, radar ve ultrasonik sensörler.
Hidrostatik ölçüm formülü: h = P / (ρ * g)
Petrokimya: Rafineri kolonlarında basınç ve sıcaklık kontrolü.
Enerji Santralleri: Kazanlarda buhar basıncı ve su seviyesi kontrolü.
Gıda Endüstrisi: Pastörizatörlerde sıcaklık ve akış kontrolü.
Su Arıtma: Tank seviyeleri ve pH kontrolü.
Ölçü kontrol sistemlerinin uluslararası standartlara uygunluğu şarttır:
– IEC 61511: Proses endüstrisi için güvenlik sistemleri
– ISO 5167: Debi ölçüm standartları
– ASME ve API standartları: Petrol ve gaz tesisleri
Ölçü kontrol sistemleri olmadan, modern endüstriyel üretim süreçlerinin güvenli ve verimli bir şekilde çalışması imkânsızdır. Bu sistemler; doğru sensör seçimi, uygun kontrolör ayarları ve güvenilir son kontrol elemanlarıyla bir bütün olarak ele alınmalıdır.
Serimizin devamında, her bir parametreyi (basınç, debi, sıcaklık, seviye) ayrı makaleler halinde detaylandıracağız.
Doğalgaz Basınç Düşürme İstasyonlarında Enerji Verimliliği ve Optimizasyon Yöntemleri
Dogalgaz, VerimlilikDoğalgaz basınç düşürme istasyonları (BDİ), iletim hatlarından gelen yüksek basınçlı gazı şehir şebekeleri ve sanayi tesisleri için güvenli seviyelere düşürür. Ancak bu işlem sırasında enerji tüketimi oldukça yüksektir. Isıtıcı sistemler, regülasyon vanaları, otomasyon ekipmanları ve kompresörler istasyonun enerji yükünü oluşturan başlıca bileşenlerdir. Günümüzde artan enerji maliyetleri ve karbon emisyonlarını azaltma hedefleri, BDİ’lerde enerji verimliliğini artıracak yöntemlerin uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.
Regülasyon Vanaları ve Isıtıcı Sistemler
Doğalgaz, basıncı düşürüldüğünde Joule–Thomson etkisi nedeniyle soğur. Bu soğuma, gazın şebekede donma riskine yol açabileceği için istasyonlarda gaz ısıtıcıları kullanılır. Ancak ısıtıcılar yüksek enerji tüketimine sebep olur.
Kompresörler ve Pompalar
Bazı istasyonlarda basınç dengesini sağlamak veya gazı ölçüm sistemlerine yönlendirmek için ek pompa ve kompresörler kullanılır. Bu ekipmanlar yüksek elektrik tüketimine neden olabilir.
SCADA ve Otomasyon Ekipmanları
SCADA sistemleri ve sensörler nispeten düşük enerji tüketse de, istasyonun sürekli enerji ihtiyacına katkı sağlar.
Isı Geri Kazanım Sistemleri
İstasyonlarda kullanılan atık ısı geri kazanım üniteleri, yanma sistemlerinden çıkan sıcak gazların tekrar kullanılarak ısıtıcıların yükünü azaltmasını sağlar.
Yüksek Verimli Isıtıcılar
• Kondenzasyonlu kazanlar ve yüksek verimli eşanjörler, klasik ısıtıcı sistemlerine göre %15–20 daha fazla verim sağlayabilir.
• Örnek: Avrupa’da bazı istasyonlarda gazın ısıtılması için elektrikli rezistans yerine eşanjörlü sistemler kullanılmaktadır.
Basınç Enerjisinden Elektrik Üretimi (Turboexpander Sistemleri)
Doğalgazın yüksek basınçtan düşük basınca düşürülmesi sırasında açığa çıkan enerji, turboexpander türbinleri ile elektriğe dönüştürülebilir.
• Avantaj: İstasyonun elektrik ihtiyacı karşılanır, fazlası şebekeye verilebilir.
• Verim: 10–20 MW büyüklüğünde elektrik üretim kapasitesi mümkündür.
Kaçakların Önlenmesi
Vanalar, bağlantı elemanları ve contalarda oluşabilecek küçük kaçaklar bile ciddi enerji kayıplarına neden olur.
• Kaçak debisi, orifis denklemi ile hesaplanır:
Q = Cd · A · √(2 · ΔP / ρ)
• Kaçakların önlenmesi için düzenli sızdırmazlık testleri yapılmalıdır.
Akıllı Kontrol Algoritmaları
• SCADA sistemleri, yapay zekâ tabanlı algoritmalarla desteklenirse enerji tüketimi optimize edilebilir.
• Örnek: Regülasyon vanalarının kademeli açılıp kapanmasıyla ani basınç düşümlerinden kaynaklanan ısıtıcı yükleri azaltılabilir.
Basınç Düşümünde Açığa Çıkan Enerji
W = ṁ · R · T · ln(Pin / Pout)
• ṁ: Kütlesel debi (kg/s)
• R: Gaz sabiti (J/kg·K)
• T: Mutlak sıcaklık (K)
• Pin, Pout: Giriş ve çıkış basınçları (Pa)
Bu formül, turboexpander sistemlerinin potansiyel elektrik üretim kapasitesini hesaplamada kullanılır.
Isı Tüketim Hesabı
Q = ṁ · Cp · ΔT
• Cp: Gazın özgül ısısı
• Türkiye: BOTAŞ şehir giriş istasyonlarında kondenzasyonlu kazanlar ile enerji tüketimi azaltılmaktadır.
• Avrupa: İtalya ve Almanya’da bazı istasyonlarda turboexpander kullanılarak elektrik üretimi yapılmakta, yıllık milyonlarca kWh enerji geri kazanılmaktadır.
• Japonya: SCADA + yapay zekâ entegrasyonu ile enerji tüketiminde %15–20 tasarruf sağlanmıştır.
Doğalgaz basınç düşürme istasyonlarında enerji verimliliği, hem ekonomik kazanç hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahiptir.
• Verimli vana ve ısıtıcı sistemleri,
• Atık ısı geri kazanımı,
• Turboexpander ile elektrik üretimi,
• Kaçakların önlenmesi ve akıllı kontrol algoritmaları sayesinde istasyonlarda %20’ye varan enerji tasarrufu mümkündür.
Gelecekte, yapay zekâ tabanlı tahmin sistemleri ve dijital ikiz uygulamaları ile daha yüksek verimlilik seviyelerine ulaşılacağı öngörülmektedir.
Doğalgaz Basınç Düşürme İstasyonlarında Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri
Dogalgaz, OtomasyonDoğalgaz, yüksek basınçla ana iletim hatlarından şehir şebekelerine ve sanayi tesislerine taşınır. Ancak tüketiciye ulaştırılmadan önce basınç seviyesinin düşürülmesi ve kontrol edilmesi gerekir. Bu işlevi sağlayan Basınç Düşürme İstasyonları (BDİ), modern enerji altyapısının en kritik bileşenlerinden biridir.
Son yıllarda, istasyonların otomasyon sistemleri ile donatılması ve güvenlik ekipmanlarının gelişmiş hale gelmesi, operasyonel verimlilik ve emniyet açısından zorunluluk haline gelmiştir.
SCADA Entegrasyonu
Sensör ve Ölçüm Teknolojileri
Otomatik Vana Kontrolü
Emniyet Vanaları (PSV)
Çift Regülasyon + By-Pass Yapısı
Gaz Kaçak Dedektörleri
Yangın ve Patlama Sensörleri
Basınç Düşümü Hesabı
ΔP = Pin − PoutÖrnek: 70 bar giriş basıncı olan bir iletim hattında, şehir şebekesi için çıkış basıncı 19 bar’a düşürülüyorsa:
ΔP = 70 − 19 = 51 barEmniyet Vanası Açma Basıncı
Emniyet vanasının açma basıncı, çıkış basıncının genellikle %110–120’si olarak belirlenir.
SCADA Trend Analizi
Doğalgaz basınç düşürme istasyonlarında otomasyon ve güvenlik sistemleri, modern enerji altyapısının ayrılmaz bir parçasıdır. SCADA entegrasyonu, gelişmiş sensörler ve güvenlik vanaları sayesinde:
Gelecekte, yapay zekâ tabanlı kestirimci bakım sistemleri ve daha akıllı sensörler ile bu istasyonların güvenlik seviyesinin daha da artacağı öngörülmektedir.
Basınç Düşürme İstasyonlarında Kullanılan Vanalar: Türleri, Özellikleri ve Seçim Kriterleri
Dogalgaz, Endüstriyel VanalarDoğalgaz, ana iletim hatlarında genellikle 40–70 bar basınçla taşınır. Ancak şehir şebekeleri ve sanayi tesisleri bu gazı çok daha düşük basınçlarda (1–20 bar) kullanabilir. İşte bu noktada basınç düşürme istasyonları (BDİ) devreye girer. BDİ’lerin en kritik bileşenlerinden biri ise kullanılan vanalardır. Bu vanalar, sadece basıncı düzenlemekle kalmaz, aynı zamanda güvenliği ve sürekliliği de garanti eder.
Regülasyon Vanaları (Pressure Reducing Valves)
By-Pass Vanaları
Blowdown / Drain Vanaları
Emniyet Vanaları (Relief Valves)
Kontrol Vanaları (Control Valves)
Debi Aralığı ve Kapasite
Basınç Düşümü Hesabı (ΔP)
Vana seçiminde en önemli kriterlerden biri basınç düşümüdür.
ΔP = Pin − PoutMühendislik Notu: Çıkış basıncı, hattın ihtiyacına uygun sabit değerde olmalı; ani dalgalanmalar kavitasyon ve gürültüye yol açabilir.
Regülasyon Karakteristikleri
Kavitasyon ve Gürültü Önleme
Aktüatör Seçimi
Basınç düşürme istasyonlarında kullanılan vanalar, doğalgazın güvenli, kesintisiz ve verimli dağıtımı için kritik öneme sahiptir. Doğru vana seçimi; debiyi, basınç düşümünü, kavitasyon riskini ve otomasyon ihtiyacını dikkate alarak yapılmalıdır. Modern sistemlerde SCADA entegrasyonu ve çok kademeli kontrol teknikleri, güvenliği ve verimliliği artırmaktadır.