Yazılar

Dişli Debimetreler (Gear Flowmeters) ve Endüstriyel Uygulamaları

,

Dişli debimetreler, akışkanların hacimsel debisini ölçmek için kullanılan pozitif deplasmanlı akış ölçerlerdir. Akışkanın hareketiyle dönen dişlilerin oluşturduğu hacimsel deplasman sayesinde akış miktarı hassas şekilde ölçülür. Yüksek viskoziteli sıvılarda ve düşük debilerde sağladıkları yüksek doğruluk nedeniyle özellikle petrol, kimya, ilaç, gıda ve otomotiv sektörlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Gear Flowmeters

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Dişli debimetrelerde akışkan, gövde içinde yer alan birbirine geçmeli iki dişlinin çevresinden geçerken bu dişlileri döndürür. Her bir dişlinin dönüşü sabit bir hacmi temsil eder ve bu hacimler sayılarak toplam debi hesaplanır.

Temel formül:
Qv = n · Vc
Qv: Hacimsel debi (m³/s)
n: Dişli dönüş sayısı (Hz)
Vc: Her dönüşte taşınan hacim (m³).

Dişli debimetreler, özellikle düşük akış hızlarında ve yüksek viskoziteli akışkanlarda yüksek doğruluk sağlar.

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Gövde: Paslanmaz çelik, dökme demir, alüminyum
  • Ölçüm elemanları: İç içe geçmiş hassas dişliler
  • Çıkış sinyalleri: Manyetik sensör, pulse çıkışı, dijital sinyal
  • Yüksek basınca dayanıklı tasarımlar
  • Geniş ölçüm aralığı (0.01 l/min’den yüzlerce l/min’e kadar)

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.5)
  • Yüksek viskoziteli akışkanlarda güvenilir performans
  • Düşük debilerde hassas ölçüm
  • Kompakt ve dayanıklı yapı

Sınırlamalar:

  • Hareketli parçalar nedeniyle aşınma ve bakım ihtiyacı
  • Aşındırıcı veya partikül içeren akışkanlarda ömür kısalabilir
  • Yüksek sıcaklıklarda sınırlamalar olabilir

UYGULAMA ALANLARI

  • Hidrolik yağ ve yakıt ölçümleri
  • Kimya endüstrisinde solvent ve polimer ölçümü
  • Gıda endüstrisinde şurup, bal, yağ gibi viskoz ürünler
  • İlaç endüstrisinde hassas dozajlama
  • Otomotiv sektöründe yağlama sistemleri

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için standart
  • ISO/IEC 17025: Kalibrasyon laboratuvar akreditasyonu
  • ATEX sertifikalı modeller patlayıcı ortamlarda kullanılabilir
  • Düzenli kalibrasyon, doğruluğun korunması için şarttır

SONUÇ

Dişli debimetreler, yüksek doğruluk, dayanıklılık ve düşük debilerde bile ölçüm yapabilme kabiliyeti sayesinde endüstriyel ölçüm uygulamalarında güvenilir bir seçenektir. Özellikle viskoz akışkanların ölçümünde tercih edilen en verimli debimetre türlerinden biridir.

Pozitif Deplasmanlı Debimetreler (Posıtıve Dısplacement Flowmeters) ve Endüstriyel Uygulamaları

,

Pozitif deplasmanlı debimetreler, akışkanın debisini ölçmek için akışkanı belirli hacimlere bölen ve bu hacimlerin geçişini sayan hassas cihazlardır. Hacimsel prensibe dayandıkları için özellikle düşük debi ve yüksek viskoziteli akışkanlarda yüksek doğruluk sağlarlar. Petrol, kimya, ilaç, gıda ve otomotiv endüstrilerinde yaygın olarak kullanılırlar.

Positive Displacement Flowmeters

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Bu debimetreler, akışkanı mekanik bir yapı içinde belirli hacimlere ayırır ve bu hacimlerin sayısını ölçerek toplam debiyi hesaplar. Temel prensip, akışkanın geçtiği her bir hacim biriminin debiyle orantılı olmasıdır.

Formül:
Qv = n · Vc
Qv: Hacimsel debi (m³/s), n: döngü sayısı (Hz), Vc: ölçüm hacmi (m³).

Bazı tipleri:

  • Oval dişli debimetreler
  • Pistonlu debimetreler
  • Helisel rotor debimetreler

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Gövde: Paslanmaz çelik, dökme demir, alüminyum
  • Ölçüm elemanları: Oval dişli, piston, helisel rotor vb.
  • Çıkış sinyalleri: Mekanik sayaç, manyetik sensör, dijital pulse
  • Viskoz akışkanlarda yüksek doğruluk
  • Düşük debilerde bile ölçüm yapabilme

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.5)
  • Düşük debi ölçümünde uygundur
  • Yoğun, viskoz akışkanlarda performanslıdır
  • Enerji tüketimi gerekmez (mekanik tasarımlar)

Sınırlamalar:

  • Hareketli parçalar nedeniyle bakım ihtiyacı vardır
  • Aşındırıcı veya partiküllü akışkanlarda ömür kısalır
  • Büyük çaplı borularda kullanımı sınırlıdır

UYGULAMA ALANLARI

  • Akaryakıt ve yağ ölçümleri
  • Kimya endüstrisinde solvent ve polimer ölçümü
  • Gıda endüstrisinde şurup, bal, yağ gibi yüksek viskoziteli akışkanlar
  • İlaç endüstrisinde hassas dozajlama
  • Hidrolik sistemlerde yağ akış kontrolü

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için uluslararası standart
  • ISO/IEC 17025: Kalibrasyon laboratuvar akreditasyonu
  • ATEX sertifikalı modeller patlayıcı ortamlarda kullanılabilir
  • Periyodik kalibrasyon, doğruluğun korunması için gereklidir

SONUÇ

Pozitif deplasmanlı debimetreler, düşük debi ve yüksek viskozite koşullarında sağladıkları yüksek doğruluk ve güvenilirlik ile endüstride kritik bir öneme sahiptir. Özellikle hassas dozajlama ve tüketim ölçümlerinde en güvenilir çözümlerden biridir.