Pistonlu debimetreler, pozitif deplasmanlı debimetreler sınıfına giren, yüksek doğrulukta akış ölçümü sağlayan cihazlardır. Akışkanın hacmini, ileri-geri hareket eden pistonlar yardımıyla ölçerler. Özellikle düşük debi ve yüksek viskoziteye sahip akışkanlarda üstün performans sergilerler. Bu özellikleri sayesinde kimya, ilaç, gıda, petrol ve otomotiv sektörlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
Pistonlu debimetrelerde akışkan, silindirik bir hazne içinde ileri-geri hareket eden piston aracılığıyla ölçülür. Her piston hareketi sabit bir hacmi temsil eder. Pistonun hareketleri sensörler veya mekanik sayaçlar yardımıyla sayılır ve toplam hacimsel debi hesaplanır.
Temel formül:
Qv = n · Vc
Qv: Hacimsel debi (m³/s)
n: Piston çevrim sayısı (Hz)
Vc: Her çevrimde taşınan sabit hacim (m³).
Bu yöntem, düşük debilerde bile yüksek doğruluk sağlar ve sistem basıncındaki dalgalanmalardan daha az etkilenir.
YAPISAL ÖZELLİKLER
- Gövde malzemeleri: Paslanmaz çelik, alüminyum, dökme demir
- Ölçüm elemanı: Silindir-piston mekanizması
- Çıkış sinyalleri: Mekanik sayaç, manyetik sensör, pulse çıkışı
- Yüksek basınç dayanımı
- Düşük basınç kaybı ve yüksek tekrarlanabilirlik
AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR
Avantajlar:
- Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.5)
- Düşük debilerde ölçüm yapabilme
- Yüksek viskoziteli akışkanlarda güvenilir performans
- Dayanıklı ve uzun ömürlü yapı
Sınırlamalar:
- Hareketli parçalar nedeniyle bakım ihtiyacı
- Partiküllü ve aşındırıcı akışkanlarda ömür kısalabilir
- Büyük boru çaplarında kullanım sınırlıdır
UYGULAMA ALANLARI
- Kimya endüstrisinde solvent, reçine ve polimer ölçümü
- İlaç endüstrisinde hassas dozajlama
- Gıda endüstrisinde şurup, bal, yağ gibi ürünlerin ölçümü
- Otomotiv sektöründe yağ ve yakıt ölçümleri
- Enerji sektöründe yağlama sistemleri ve hidrolik uygulamalar
STANDARTLAR VE KALİBRASYON
- OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için uluslararası standart
- ISO/IEC 17025: Kalibrasyon laboratuvar akreditasyonu
- ATEX sertifikalı modeller patlayıcı ortamlarda kullanılabilir
- Düzenli kalibrasyon, cihazın uzun süre doğru ölçüm yapabilmesi için şarttır
SONUÇ
Pistonlu debimetreler, düşük debi ve yüksek viskozite koşullarında sağladıkları yüksek doğruluk ile endüstride kritik öneme sahiptir. Özellikle hassas dozajlama gereken sektörlerde en güvenilir akış ölçüm çözümlerinden biridir.
