Yazılar

Su Şebekesi Vanaları: AWWA Standartları ve Kabul Kriterleri

American Water Works Association (AWWA), su şebekelerinde kullanılan vanalar için dünya genelinde kabul gören teknik standartları tanımlar. Bu standartlar, uzun vadeli güvenilirlik, güvenlik ve maliyet etkinliği açısından kritik öneme sahiptir.

Valve Test Standards

AWWA STANDARTLARININ KAPSIĞI VANA TİPLERİ

  • Sürgülü Vanalar (AWWA C509, C515): İçme suyu sistemlerinde yüksek sızdırmazlık ve düşük basınç kaybı sağlar.
  • Kelebek Vanalar (AWWA C504, C516): Büyük çaplı hatlarda kompakt yapı ve maliyet avantajı sunar.
  • Çek Valfler (AWWA C508): Geri akışı önleyerek pompa sistemlerinde kritik görev üstlenir.
  • Plug Vanalar (AWWA C517): Atık su ve partikül içeren akışkanlarda güvenilir çözümler sunar.
  • Küresel Vanalar (AWWA C507): Yüksek basınçlı özel uygulamalarda tercih edilir.

MALZEME VE TASARIM GEREKLİLİKLERİ

AWWA standartları, malzeme kalitesi ve kaplama özelliklerine büyük önem verir. Duktil demir gövdeler, paslanmaz çelik trimler, içme suyuna uygun elastomerler ve AWWA C550’ye uygun epoksi kaplamalar temel gereklilikler arasındadır.

TEST VE KABUL KRİTERLERİ

  • Hidrostatik gövde testi
  • Sızdırmazlık testi (sıfır sızıntı)
  • Tork testi
  • Kaplama kontrolü
  • Çevrim testi

SU ŞEBEKESİ UYGULAMALARI İÇİN PRATİK NOKTALAR

AWWA standartları, gömülü servis koşullarında uzun ömürlü çalışma, düşük bakım ihtiyacı, doğru aktüatör seçimi ve tam izlenebilirlik gibi operasyonel gereklilikleri de içerir.

SONUÇ

AWWA standartlarına uygun vanalar, güvenli ve sürdürülebilir su şebekelerinin temelini oluşturur. Bu standartlara uyum, uzun vadeli performans, halk sağlığı ve maliyet avantajı sağlar.

Amerikan Vana Test Standartları

Amerikan vana test standartları, endüstride kullanılan basınçlı ekipmanların güvenliği, dayanıklılığı ve performansını garanti altına almak için oluşturulmuş kapsamlı kurallardan meydana gelir. Özellikle API, ASME ve ANSI tarafından belirlenen standartlar dünya çapında referans kabul edilmektedir. Bu makalede Amerikan standartlarının test yöntemleri, kullanılan prosedürler, kabul kriterleri ve uygulamada dikkat edilmesi gereken noktalar ayrıntılı şekilde incelenmektedir.

Valve Test Standards

API STANDARTLARI

API (American Petroleum Institute), özellikle petrol, gaz ve petrokimya endüstrisinde kullanılan vanaların test ve performans gerekliliklerini belirler. En bilinen standartlardan bazıları şunlardır:

  • API 598: Metal vanalar için görsel ve basınç testleri.
  • API 6D: Boru hattı vanaları için tasarım, üretim ve test kriterleri.
  • API 607 / API 6FA: Yangın dayanım testleri.

API testleri, vanaların sızdırmazlık performansı, basınca dayanıklılığı ve acil durum koşullarında güvenilir çalışmasını doğrular. API 598’de hidrostatik gövde testi ve koltuk sızdırmazlık testleri kritik öneme sahiptir.

ASME STANDARTLARI

ASME (American Society of Mechanical Engineers), mühendislik hesaplamaları ve basınçlı ekipman güvenliği için kapsamlı yönergeler sunar. ASME B16.34, vanaların basınç-sıcaklık derecelendirmeleri, malzeme özellikleri ve test şartlarını kapsar.

  • Hidrostatik basınç testi
  • Pnömatik basınç testi
  • Kaçak testleri
  • Basınç sınıfı uygunluk testleri

ANSI STANDARTLARI

ANSI (American National Standards Institute), genellikle API ve ASME tarafından geliştirilen standartların kabul edilmesi ve yaygınlaştırılmasında rol oynar. Boyutlandırma, flanş ölçüleri ve basınç sınıflarının küresel uyumluluğuna katkı sağlar.

TEST METODOLOJİLERİ

  • Hidrostatik test
  • Pnömatik test
  • Fonksiyonel testler
  • Yangın dayanım testleri
  • Ömür döngüsü testleri

UYGULAMADA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

  • Testlerin akredite laboratuvarlarda yapılması
  • Basınç ve sıcaklık değerlerinin kayıt alınması
  • Vana seri numaralarının arşivlenmesi
  • Test sonuçlarının kalite güvence ile paylaşılması

SONUÇ

Amerikan vana test standartları, güvenilirlik ve emniyet açısından küresel sanayide en çok başvurulan kurallar arasında yer alır. API, ASME ve ANSI gerekliliklerinin uygulanması, vanaların tasarım, montaj ve işletme süreçlerinde güvenli şekilde çalışmasını garanti eder. Bu nedenle vana seçimi ve test uygulamalarında Amerikan standartlarının dikkate alınması kritik önem taşır.

Avrupa Vana Test Standartları: EN ve ISO Yaklaşımlarının Detaylı İncelenmesi

Endüstriyel vanalar, petrol ve gaz, kimya, enerji üretimi, su arıtma ve gıda endüstrisi gibi pek çok sektörde kritik öneme sahiptir. Bu vanaların güvenilirliğini ve uzun ömürlü çalışmasını garanti altına almak için uluslararası test standartları uygulanır. Avrupa’da en yaygın kullanılan test standartları EN (European Norms) ve ISO (International Organization for Standardization) tarafından yayınlanmıştır. Özellikle EN 12266 ve ISO 5208, vana testleri konusunda küresel ölçekte en çok bilinen referanslardır.

Valve Test Standards

 

EN 12266 STANDARDI

EN 12266, endüstriyel vanaların sızdırmazlık testlerini tanımlar. Standart iki bölümden oluşur:

  • EN 12266-1: Basınç dayanımı ve gövde sızdırmazlığı testleri
  • EN 12266-2: Fonksiyonel testler ve özel uygulamalara yönelik ek kriterler

Bu standartta özellikle üç farklı sızdırmazlık sınıfı tanımlanmıştır:

  • Sınıf A (Zero Leakage): Hiçbir kaçak kabul edilmez. Kritik prosesler ve emniyet vanaları için geçerlidir.
  • Sınıf B: Çok düşük seviyede kaçak oranlarına izin verir.
  • Sınıf C: Daha toleranslıdır ve genellikle düşük riskli uygulamalarda kullanılır.

EN 12266’da uygulanan testler:

  • Hidrostatik Test: Vana gövdesi belirlenen basıncın 1,5 katı ile test edilir.
  • Pnömatik Test: Hava veya inert gazlarla sızdırmazlık kontrolü yapılır.
  • Fonksiyonel Test: Vana açma-kapama çevrimleri kontrol edilir.

ISO 5208 STANDARDI

ISO 5208, vanaların kaçak oranlarını ve izin verilen maksimum kaçak seviyelerini tanımlar. Bu standart özellikle oturma yüzeyi sızdırmazlık testleri için kullanılır.

Test Basınçları ve Süreleri:

  • Test basıncı genellikle vana nominal basıncının (PN) 1,1 ila 1,5 katı arasında belirlenir.
  • Test süreleri, vana çapına ve basıncına bağlıdır.

Kaçak Sınıfları:

ISO 5208, A’dan G’ye kadar yedi farklı kaçak sınıfı tanımlar. Class A “tam sızdırmazlık” anlamına gelirken, diğer sınıflar belirli kaçak limitlerini ifade eder.

EN 12516 VE İLGİLİ STANDARTLAR

EN 12516 serisi, vanaların basınç-sıcaklık derecelendirmelerini tanımlar. Bu standart, kullanılan malzemenin özelliklerine göre vananın hangi basınç ve sıcaklık koşullarında güvenle çalışabileceğini gösterir.

AVRUPA VE AMERİKAN STANDARTLARININ KARŞILAŞTIRMASI

Özellik EN 12266 API 598 Farklılıklar
Kaçak sınıfları A, B, C Minimum kaçak EN daha detaylı
Test basıncı PN x 1,5 ANSI Class x 1,5 Benzer fakat tanımlar farklı
Test süresi DN’e göre değişken Sabit süreler EN daha esnek
Uygulama alanı Avrupa & uluslararası Kuzey Amerika ağırlıklı Bölgesel farklılık

PRAKTİK UYGULAMALAR VE SAHA TESTLERİ

Avrupa standartları sadece fabrika üretim testlerinde değil, saha devreye alma süreçlerinde de uygulanır. Örneğin, su arıtma tesislerinde DN1000 çaplı bir kelebek vana, EN 12266’ya göre hidrostatik teste tabi tutulabilir.

SONUÇ

Avrupa vana test standartları, endüstriyel tesislerde güvenli ve verimli işletme için kritik rol oynar. EN 12266, ISO 5208 ve EN 12516 gibi standartlar sayesinde üreticiler ve kullanıcılar, vanaların öngörülen performans kriterlerini karşıladığından emin olabilirler.