Yazılar

Koriolis debimetreler, akışkanların kütlesel debisini doğrudan ölçebilen en hassas akış ölçüm cihazları arasında yer alır. Coriolis etkisi prensibine dayanarak çalışan bu cihazlar, akışkanın yoğunluğu, sıcaklığı ve viskozitesi gibi parametreleri de aynı anda ölçebilme kabiliyetine sahiptir. Yüksek doğrulukları sayesinde özellikle kimya, petrokimya, gıda, ilaç, enerji ve petrol-doğalgaz endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Coriolis Flowmeters

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Coriolis debimetreler, içinden geçen akışkanın titreşimli ölçüm tüplerinde oluşturduğu sapmayı algılayarak kütlesel debiyi ölçer. Tüpler, elektromanyetik uyarıcılar ile titreştirilir. Akışkan geçtiğinde tüplerin giriş ve çıkış uçlarında faz farkı oluşur. Bu faz farkı doğrudan kütlesel debi ile orantılıdır.

Temel formül:
ṁ = k · Δφ
ṁ: kütlesel debi (kg/s), k: kalibrasyon katsayısı, Δφ: faz farkı (radyan).

Ek olarak, tüplerin doğal titreşim frekansı yoğunluk ölçümünde kullanılır:
ρ = f(ω)
ρ: yoğunluk, ω: titreşim frekansı.

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Ölçüm tüpleri: U veya paralel çift tüp tasarımları
  • Malzeme: Paslanmaz çelik, Hastelloy veya diğer korozyon dirençli alaşımlar
  • Sensörler: Elektromanyetik veya optik algılama
  • Çıkış: 4-20 mA, HART, Profibus, Modbus, Foundation Fieldbus
  • Ek fonksiyonlar: Yoğunluk, sıcaklık ve viskozite ölçümü

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Doğrudan kütlesel debi ölçümü
  • Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.2)
  • Yoğunluk ve sıcaklık ölçümü aynı cihazda
  • Hareketli parça içermediği için düşük bakım ihtiyacı

Sınırlamalar:

  • Yüksek maliyet
  • Büyük boru çaplarında ağır ve pahalıdır
  • Titreşim ve montaj koşullarına duyarlıdır

UYGULAMA ALANLARI

  • Kimya ve petrokimya endüstrisi: Asit, baz, çözelti ölçümü
  • Petrol ve doğalgaz endüstrisi: Kütlesel akış ölçümü
  • Gıda ve içecek üretimi: Şeker çözeltileri, süt, bira vb.
  • İlaç endüstrisi: Hassas formülasyonlar
  • Enerji sektöründe yakıt besleme ve proses kontrolü

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • ISO 10790: Koriolis debimetreler için standart
  • OIML R 137: Gaz ölçüm cihazları için uluslararası standart
  • ATEX sertifikalı versiyonlar: Patlayıcı ortamlarda güvenlik
  • Periyodik kalibrasyon doğruluk için şarttır

SONUÇ

Koriolis debimetreler, doğrudan kütlesel debi ölçüm kabiliyetleri, yüksek doğrulukları ve çok yönlü fonksiyonlarıyla modern endüstriyel proseslerin vazgeçilmez ölçüm cihazlarıdır. Özellikle yüksek hassasiyet gerektiren uygulamalarda en güvenilir seçeneklerden biridir.

Manyetik debimetreler (elektromanyetik debimetreler), Faraday’ın elektromanyetik indüksiyon kanununa dayalı olarak çalışan yüksek hassasiyetli ölçüm cihazlarıdır. İletken sıvıların akış hızını ölçmek için kullanılırlar ve özellikle su, atık su, kimya, gıda, ilaç ve enerji endüstrilerinde yaygın olarak tercih edilirler.

Metal Tube Flowmeters and Industrial Applications

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Manyetik debimetreler, iletken bir sıvı manyetik alan içerisinden geçtiğinde indüklenen gerilimi ölçerek çalışır. Faraday’ın kanununa göre:

E = B · d · v

E: indüklenen gerilim, B: manyetik akı yoğunluğu, d: elektrotlar arası mesafe, v: sıvının ortalama akış hızı.

Bu ölçülen gerilim akış hızına orantılıdır ve debi hesaplanır:

Q = v · A
Q: debi, v: hız, A: boru kesit alanı.

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Ölçüm tüpü: paslanmaz çelik veya astarlanmış (PTFE, kauçuk) malzeme
  • Elektrotlar: korozyona dayanıklı alaşımlar (316SS, Hastelloy, titanyum)
  • Manyetik alan: bobinler ile oluşturulur
  • Çıkış: 4-20 mA, HART, Profibus, Modbus, dijital göstergeler

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Hareketli parça içermez, düşük bakım ihtiyacı
  • Yüksek doğruluk (%0.2 – %0.5 hata payı)
  • Basınç kaybı oluşturmaz
  • Geniş boru çapı aralıklarında kullanılabilir

Sınırlamalar:

  • Sadece iletken sıvılarda çalışır (σ > 5 µS/cm)
  • Gaz, yağ ve saf distile su gibi iletkenliği düşük akışkanlarda kullanılamaz

UYGULAMA ALANLARI

  • Su ve atık su yönetiminde debi ölçümü
  • Kimya endüstrisinde asit, baz ve çözelti ölçümleri
  • Gıda ve içecek üretiminde hijyenik sıvı akışı
  • İlaç endüstrisinde proses akış kontrolü
  • Enerji santrallerinde soğutma suyu izleme

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • ISO 6817: Elektromanyetik debimetreler için standart
  • OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için uluslararası standart
  • ATEX sertifikalı modeller: Patlayıcı ortamlar için
  • Periyodik kalibrasyon gereklidir

SONUÇ

Manyetik debimetreler, iletken sıvıların ölçümünde sundukları hassasiyet, güvenilirlik ve düşük bakım ihtiyacı sayesinde modern endüstride kritik rol oynar. Dijital haberleşme yetenekleri sayesinde otomasyon sistemlerine kolayca entegre edilirler.