Yazılar

Pistonlu Debimetreler (Pıston Flowmeters) ve Endüstriyel Uygulamaları

,

Pistonlu debimetreler, pozitif deplasmanlı debimetreler sınıfına giren, yüksek doğrulukta akış ölçümü sağlayan cihazlardır. Akışkanın hacmini, ileri-geri hareket eden pistonlar yardımıyla ölçerler. Özellikle düşük debi ve yüksek viskoziteye sahip akışkanlarda üstün performans sergilerler. Bu özellikleri sayesinde kimya, ilaç, gıda, petrol ve otomotiv sektörlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Pistonlu debimetrelerde akışkan, silindirik bir hazne içinde ileri-geri hareket eden piston aracılığıyla ölçülür. Her piston hareketi sabit bir hacmi temsil eder. Pistonun hareketleri sensörler veya mekanik sayaçlar yardımıyla sayılır ve toplam hacimsel debi hesaplanır.

Temel formül:
Qv = n · Vc
Qv: Hacimsel debi (m³/s)
n: Piston çevrim sayısı (Hz)
Vc: Her çevrimde taşınan sabit hacim (m³).

Bu yöntem, düşük debilerde bile yüksek doğruluk sağlar ve sistem basıncındaki dalgalanmalardan daha az etkilenir.

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Gövde malzemeleri: Paslanmaz çelik, alüminyum, dökme demir
  • Ölçüm elemanı: Silindir-piston mekanizması
  • Çıkış sinyalleri: Mekanik sayaç, manyetik sensör, pulse çıkışı
  • Yüksek basınç dayanımı
  • Düşük basınç kaybı ve yüksek tekrarlanabilirlik

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.5)
  • Düşük debilerde ölçüm yapabilme
  • Yüksek viskoziteli akışkanlarda güvenilir performans
  • Dayanıklı ve uzun ömürlü yapı

Sınırlamalar:

  • Hareketli parçalar nedeniyle bakım ihtiyacı
  • Partiküllü ve aşındırıcı akışkanlarda ömür kısalabilir
  • Büyük boru çaplarında kullanım sınırlıdır

UYGULAMA ALANLARI

  • Kimya endüstrisinde solvent, reçine ve polimer ölçümü
  • İlaç endüstrisinde hassas dozajlama
  • Gıda endüstrisinde şurup, bal, yağ gibi ürünlerin ölçümü
  • Otomotiv sektöründe yağ ve yakıt ölçümleri
  • Enerji sektöründe yağlama sistemleri ve hidrolik uygulamalar

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için uluslararası standart
  • ISO/IEC 17025: Kalibrasyon laboratuvar akreditasyonu
  • ATEX sertifikalı modeller patlayıcı ortamlarda kullanılabilir
  • Düzenli kalibrasyon, cihazın uzun süre doğru ölçüm yapabilmesi için şarttır

SONUÇ

Pistonlu debimetreler, düşük debi ve yüksek viskozite koşullarında sağladıkları yüksek doğruluk ile endüstride kritik öneme sahiptir. Özellikle hassas dozajlama gereken sektörlerde en güvenilir akış ölçüm çözümlerinden biridir.

Pozitif Deplasmanlı Debimetreler (Posıtıve Dısplacement Flowmeters) ve Endüstriyel Uygulamaları

,

Pozitif deplasmanlı debimetreler, akışkanın debisini ölçmek için akışkanı belirli hacimlere bölen ve bu hacimlerin geçişini sayan hassas cihazlardır. Hacimsel prensibe dayandıkları için özellikle düşük debi ve yüksek viskoziteli akışkanlarda yüksek doğruluk sağlarlar. Petrol, kimya, ilaç, gıda ve otomotiv endüstrilerinde yaygın olarak kullanılırlar.

Positive Displacement Flowmeters

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Bu debimetreler, akışkanı mekanik bir yapı içinde belirli hacimlere ayırır ve bu hacimlerin sayısını ölçerek toplam debiyi hesaplar. Temel prensip, akışkanın geçtiği her bir hacim biriminin debiyle orantılı olmasıdır.

Formül:
Qv = n · Vc
Qv: Hacimsel debi (m³/s), n: döngü sayısı (Hz), Vc: ölçüm hacmi (m³).

Bazı tipleri:

  • Oval dişli debimetreler
  • Pistonlu debimetreler
  • Helisel rotor debimetreler

YAPISAL ÖZELLİKLER

  • Gövde: Paslanmaz çelik, dökme demir, alüminyum
  • Ölçüm elemanları: Oval dişli, piston, helisel rotor vb.
  • Çıkış sinyalleri: Mekanik sayaç, manyetik sensör, dijital pulse
  • Viskoz akışkanlarda yüksek doğruluk
  • Düşük debilerde bile ölçüm yapabilme

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

  • Çok yüksek doğruluk (±%0.1 – ±%0.5)
  • Düşük debi ölçümünde uygundur
  • Yoğun, viskoz akışkanlarda performanslıdır
  • Enerji tüketimi gerekmez (mekanik tasarımlar)

Sınırlamalar:

  • Hareketli parçalar nedeniyle bakım ihtiyacı vardır
  • Aşındırıcı veya partiküllü akışkanlarda ömür kısalır
  • Büyük çaplı borularda kullanımı sınırlıdır

UYGULAMA ALANLARI

  • Akaryakıt ve yağ ölçümleri
  • Kimya endüstrisinde solvent ve polimer ölçümü
  • Gıda endüstrisinde şurup, bal, yağ gibi yüksek viskoziteli akışkanlar
  • İlaç endüstrisinde hassas dozajlama
  • Hidrolik sistemlerde yağ akış kontrolü

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

  • OIML R 117: Sıvı ölçüm cihazları için uluslararası standart
  • ISO/IEC 17025: Kalibrasyon laboratuvar akreditasyonu
  • ATEX sertifikalı modeller patlayıcı ortamlarda kullanılabilir
  • Periyodik kalibrasyon, doğruluğun korunması için gereklidir

SONUÇ

Pozitif deplasmanlı debimetreler, düşük debi ve yüksek viskozite koşullarında sağladıkları yüksek doğruluk ve güvenilirlik ile endüstride kritik bir öneme sahiptir. Özellikle hassas dozajlama ve tüketim ölçümlerinde en güvenilir çözümlerden biridir.