Akış gözetleyiciler, boru hatlarında sıvı veya gaz akışının görsel olarak izlenmesini sağlayan cihazlardır. Debimetrelerden farklı olarak akış miktarını ölçmek yerine akışın varlığını, yönünü ve bazen kalitesini doğrularlar. Basit ama kritik görevleri sayesinde proses güvenliği, bakım kolaylığı ve arıza tespitinde önemli rol oynarlar.
ÇALIŞMA PRENSİBİ VE TÜRLERİ
- Görsel Gözetleyiciler (Sight Glass): Boru hattına monte edilen cam veya şeffaf tüpler ile akış gözlemlenir.
- Kanatçıklı Gözetleyiciler: Akışın etkisiyle dönen kanatçıklar, akışın varlığını gösterir.
- Dişli/Pervaneli Gözetleyiciler: Döner parçaların hareketiyle akış gözlemlenir.
- Baloncuk Tipi: Özellikle gaz akışında baloncuk hareketleri ile gözlem yapılır.
TEKNİK ÖZELLİKLER VE SEÇİM KRİTERLERİ
- Malzeme seçimi: Borosilikat cam, paslanmaz çelik, teflon
- Basınç ve sıcaklık dayanımı
- Bağlantı tipleri: flanşlı, dişli, kaynaklı
- Opsiyonel: Aydınlatmalı veya çift taraflı modeller
AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR
Avantajlar:
- Basit tasarım, düşük maliyet
- Hızlı görsel kontrol
- Bakım kolaylığı
Sınırlamalar:
- Hassas debi ölçümü sağlamaz
- Yüksek basınçlı ve toksik akışkanlarda sınırlı kullanım
- Görüş alanı zamanla kirlenebilir, düzenli bakım gerekir
UYGULAMA ALANLARI
- Su ve atık su arıtma tesislerinde pompaların çıkış kontrolü
- Kimya ve petrokimya proseslerinde akış doğrulaması
- Gıda ve ilaç endüstrisinde hijyenik proses hatlarında akış varlığı kontrolü
- HVAC sistemlerinde soğutma suyu akış kontrolü
STANDARTLAR VE GÜVENLİK
- ASME BPE: Hijyenik proses ekipmanları için standartlar
- ISO 9001: Kalite güvence uygulamaları
- Basınçlı kaplarda sight glass tasarım gereklilikleri
SONUÇ
Akış gözetleyiciler, endüstriyel tesislerde proses güvenliğini artırmak ve bakım kolaylığı sağlamak için kritik cihazlardır. Modern tasarımlar, dijital sensörlerle entegre edilerek SCADA sistemlerine bağlanabilmekte ve görsel kontrolü dijital izleme ile birleştirmektedir.
